Javascript is required to view this map.

Katholicisme

Naast de industrialisatie vormde de katholieke emancipatie halverwege de negentiende eeuw een wezenlijke verandering. In 1848 werd in een grondwetswijziging de vrijheid van godsdienst vastgelegd, waardoor het voor katholieken weer mogelijk werd hun geloof openlijk te belijden; in 1853 werd de bisschoppelijke hiërarchie hersteld. Vanaf toen kon een katholieke infrastructuur ontstaan die reikt van kerken, kloosters en ouderenhuisvesting tot scholen, patronaten en de campus van de universiteit van Tilburg. Een deel van deze infrastructuur is te typeren als boegbeelden van de katholieke zuil, zoals de trotse nieuwe of vernieuwde kerkgebouwen die in elke stad en vrijwel elk dorp zijn te vinden, maar ook allerlei gebouwen die op een meer alledaagse manier het zelfbewustzijn van het katholieke bevolkingsdeel laten zien.

Het is de combinatie van de opkomst van de industrie en de ontwikkeling van een omvangrijke katholieke infrastructuur die onderscheidend is voor de regio, en in sommige opzichten zelfs uniek. Het samengaan van deze twee drijvende krachten, industrie en kerk, heeft het aanzien van Midden-Brabant in hoge mate bepaald. Elders in Brabant is er ook veel architectuur in opdracht van de Rooms Katholieke kerk gerealiseerd, maar is de industrie weer minder present, en waar wel veel industrie is zoals in Eindhoven, is deze van een andere orde en aard. Eindhoven is getekend door de prominentie van één bedrijf – Philips – dat niet alleen laboratoria, fabrieken en kantoorgebouwen heeft voortgebracht, maar een compleet stedelijk spectrum van woonwijken tot sportvoorzieningen. Dat is totaal anders dan de kleinschaliger en meer diverse industrie in Midden-Brabant, die bovendien diepere historische wortels heeft in de regio. Ook is in Eindhoven de katholieke cultuur minder dominant aanwezig in het stadslandschap dan in bijvoorbeeld Tilburg.

Deze kerk in traditionalistische stijl vormt de oostelijke wand van het groene Wilhelminaplein en kenmerkt zich door een strenge eenvoud en een verzorgde detaillering. Architect De Bever gebruikte de vroegchristelijke basiliek als uitgangspunt en combineerde deze met elementen uit de romaanse kerkbouw.

lees meer

Deze neoromaanse kruiskoepelkerk met dubbel torenfront in het buurtschap Berndijk was oorspronkelijk een hulpkerk van Kaatsheuvel, een katholiek bastion tussen de protestante enclaves Waspik, Sprang-Capelle en 's Gravenmoer.

lees meer

Het Europaplein vormt het hart van de jaren-zestig wijk West I. Het kerkcomplex hier is gebouwd in een sobere Bossche School-stijl. Architect Nico van der Laan was samen met zijn broer (Dom) Hans van der Laan verantwoordelijk voor de Cursus Kerkelijke Architectuur die tussen 1946 en 1973 in Den Bosch werd gegeven. De theorie van het plastische getal, een verhoudingenleer als driedimensionale uitwerking van de gulden snede, stond hierin centraal.

lees meer

De St. Laurentiuskerk (of Koepelkerk) is een hoogtepunt in het oeuvre van de bekende kerkenbouwer Joseph Cuypers. De kerk is gebouwd op de plaats van een voormalige Waterstaatskerk uit 1828, die in 1917 door brand werd verwoest.

lees meer

De congregatie van Franciscanessen van Dongen werd in 1801 gesticht en is daarmee een van de oudste van het land. Ongeveer een eeuw later lieten de zusters de gevel aan de Hoge Ham bouwen om enkele kleinere gebouwen tot een eenheid te smeden. De bakstenen lijstgevels zijn uitgevoerd in een sobere, eclectische stijl met vooral kenmerken van de neorenaissance en neogotiek. Het middenrisaliet met topgevel is versierd met natuurstenen elementen. In een hoge nis bevindt zich de monumentale ingangspartij. Een Franciscusbeeld staat in een nis in de topgevel, die bekroond wordt door een gebroken, gebogen timpaan.

lees meer

Dit complex in Waspik-Zuid bestaat uit een klooster, een kloosterkerk met klokkentoren en een Lourdesgrot. Het kloostergebouw was bedoeld als aanzet voor een veel groter geheel dat nooit is gerealiseerd. Het drie verdiepingen hoge gebouw heeft een mansardedak en is via een lager bouwdeel verbonden met de kerk. Zowel binnen als buiten is het gebouw uiterst sober. Alleen de entree, waarin neogotische stijlkenmerken zijn terug te vinden, heeft nadruk gekregen.

lees meer

De plattegrond van deze achthoekige centraalbouw is afgeleid van de St. Vitale in het Italiaanse Ravenna. Het neobyzantijnse gebouw met negentien hoge, met koper gedekte koepels is een zeldzame verschijning in Nederland. De grote middenkoepel heeft een constructie van ijzeren vakwerkspanten en steunt op een koepeltrommel met kleine rondboogvensters. De koepels rondom de hoofdkoepel hebben een ellips- of halfcirkelvormige grondslag.

lees meer

Jacques van Groenendael behoorde tot een familie van aannemers en architecten, die vooral in Noord-Brabant verantwoordelijk was voor vele religieuze (katholieke) gebouwen. Jacques was de broer van de bekendere architect Hubert van Groenendael.

lees meer