Javascript is required to view this map.

Katholicisme

Naast de industrialisatie vormde de katholieke emancipatie halverwege de negentiende eeuw een wezenlijke verandering. In 1848 werd in een grondwetswijziging de vrijheid van godsdienst vastgelegd, waardoor het voor katholieken weer mogelijk werd hun geloof openlijk te belijden; in 1853 werd de bisschoppelijke hiërarchie hersteld. Vanaf toen kon een katholieke infrastructuur ontstaan die reikt van kerken, kloosters en ouderenhuisvesting tot scholen, patronaten en de campus van de universiteit van Tilburg. Een deel van deze infrastructuur is te typeren als boegbeelden van de katholieke zuil, zoals de trotse nieuwe of vernieuwde kerkgebouwen die in elke stad en vrijwel elk dorp zijn te vinden, maar ook allerlei gebouwen die op een meer alledaagse manier het zelfbewustzijn van het katholieke bevolkingsdeel laten zien.

Het is de combinatie van de opkomst van de industrie en de ontwikkeling van een omvangrijke katholieke infrastructuur die onderscheidend is voor de regio, en in sommige opzichten zelfs uniek. Het samengaan van deze twee drijvende krachten, industrie en kerk, heeft het aanzien van Midden-Brabant in hoge mate bepaald. Elders in Brabant is er ook veel architectuur in opdracht van de Rooms Katholieke kerk gerealiseerd, maar is de industrie weer minder present, en waar wel veel industrie is zoals in Eindhoven, is deze van een andere orde en aard. Eindhoven is getekend door de prominentie van één bedrijf – Philips – dat niet alleen laboratoria, fabrieken en kantoorgebouwen heeft voortgebracht, maar een compleet stedelijk spectrum van woonwijken tot sportvoorzieningen. Dat is totaal anders dan de kleinschaliger en meer diverse industrie in Midden-Brabant, die bovendien diepere historische wortels heeft in de regio. Ook is in Eindhoven de katholieke cultuur minder dominant aanwezig in het stadslandschap dan in bijvoorbeeld Tilburg.

In 1930 werd aan de Bosscheweg 438 het conservatorium van de R.K. Leergangen geopend (tegenwoordig onderdeel van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten). Dit gebouw werd ontworpen door architect H.C. Bonsel, die tevens directeur was van de Akademie voor Beeldende Kunsten en Technische Vakken van de R.K. Leergangen. Het conservatorium bestond uit een hoofdgebouw en een auditorium.

lees meer

In 1930 bouwde de Tilburgse architect Jan van der Valk het Sint Odulphuslyceum, een middelbare school aan de Noordhoekring. Door toename van het aantal scholieren werd het gebouw in 1962 uitgebreid met een nieuwe verdieping en in 1996 met een extra vleugel.

lees meer

Het klooster Ave Maria aan de Voltstraat is in 1914 ontworpen door Jan van der Valk. Architect Jos. Bedaux heeft het in 1932 uitgebreid. Het gebouw wordt omschreven als specifiek voorbeeld van de katholieke architectuur uit de periode tussen de beide wereldoorlogen.

lees meer

De villa is in 1843 gebouwd voor de toenmalige burgemeester van Tilburg, de heer H.B. Beckers. Het is een herenhuis in Italianiserende classicistische stijl.

 

lees meer

Huize Vincentius is voor de kleine dorpskern van Udenhout een opvallend groot instituut. Het bouwwerk is opgericht als internaat voor ‘achterlijke’ meisjes door de Zusters van de Congregatie Dochters van Maria en Joseph uit Den Bosch. Het complex is in fasen gebouwd, beginnend met de vooruitspringende zijvleugels. Twee vleugels aan de westzijde van het gebouw zijn nooit uitgevoerd.

lees meer

Tussen Tilburg en Moergestel ligt dit omvangrijke neogotische complex dat bestaat uit de Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven en een brouwerij. Het terrein is ommuurd en omgeven door een gracht. Een burchtachtig poortgebouw aan een halfrond plein biedt toegang tot het complex dat wordt omringd door een grote tuin. Het gebied maakt onderdeel uit van de zogenaamde ‘Koningshoeven’, woeste gronden die in de negentiende eeuw door Koning Willem II werden aangekocht om er ontginningshoeven te laten bouwen.

lees meer

Deze neogotische dorpskerk verving een zeventiende-eeuwse schuurkerk. De kruisbasiliek heeft een noordelijke toren met traptoren, een schip van drie traveeën met uitspringende dwarsschepen en een koor met vijfzijdige absis. Op de viering van de zadeldaken staat een achtkantige dakruiter met open klokkenstoel en naaldspits.

lees meer

De Tongerlose Hoef is een voormalige pachthoeve van de abdij van Tongerlo en dateert uit de zeventiende eeuw. Tot het complex, dat is opgeslokt door de stad en is omringd door bebouwing uit de jaren zestig, zeventig en tachtig, horen ook een tiendschuur, een karschop, een bakhuisje en een schaapskooi.

lees meer

De groene campus van Tilburg University bevat naast de gebouwen van Jos. Bedaux nog meer bijzondere bouwwerken.

lees meer

De gebouwen die Jos. Bedaux voor de Economische Hogeschool (tegenwoordig Tilburg University) ontwierp, behoren tot zijn belangrijkste werk. Ze liggen in de groene uitlopers van de Oude Warande en markeren het westelijke punt van de oost-west boulevard die dwars door de stad loopt.

lees meer